Şizofreni nedir?
Düşünüş, duyuş ve davranışlarda önemli bozuklukların görüldüğü, hastanın kişiler arası ilişkilerden ve gerçeklerden uzaklaşarak kendi dünyasında yaşadığı bir ruhsal hastalıktır. Ömür boyu görülme yaygınlığı genel nüfusta %0.5-1′dir.
Nasıl ve ne zaman ortaya çıkar?
Şizofreni genetik ve çevresel etmenlerin rol aldığı karmaşık bir hastalıktır. Her toplumda ve her türlü sosyo-ekonomik sınıfta görülmektedir. Kadın-erkek arasında sıklık bakımından önemli bir fark görülmemektedir. Hastalık genellikle gençlik döneminde başlamakla birlikte (18-25 yaş) çok erken ve ya çok geç yaşlarda da başlayabilmektedir.
Çoğu zaman şizofreni tanısı almadan 2 yıl kadar önce bazı belirtiler hasta yakınları tarafından fark edilebilmektedir. Hastalık sinsi belirtilerle başlayabildiği gibi aniden ortaya çıkan gürültülü bir seyir de izleyebilir.
Genellikle hastaların aileleriyle ilişkilerinin bozulması, okul veya mesleki işlevselliklerinin azalması, içe kapanma, öz bakım becerilerinin ve ilgilerinin azalması, davranış değişiklikleri ve isteksizlik hastalığın habercisi olabilmektedir.
Şizofreni belirtileri nelerdir?
Hastalığın alevlenme dönemlerinde düşünce ve algı bozuklukları sık görülmektedir.
Kişi birileri tarafından takip edildiğini düşünebilir, başkalarının yemeğine zehir kattığına inanıp yemek yemeyi reddedebilir. Herkesin kendisi hakkında konuştuğunu ya da kendine zarar verileceğine yönelik düşüncelerini paylaşabilir.
Bu tarz hatalı düşüncelere hezeyan adı verilmektedir ve bu tarz düşünceler nedeniyle kişi kavgacı bir tutum sergileyebildiği gibi, herkesten uzaklaşma eğilimi içinde olup içine kapanabilir. Korku ve öfke dolu ne olduğunu yeterince anlayamadığı bir dünyada olduklarını hissedebilirler.
Algı bozuklukları da şizofrenide yaygın olarak görülebilmektedir. Gerçekte olmayan sesler, görüntüler, kokular ve dokunsal duyular algılayabilirler. Bu belirtiye halüsinasyon denilir.
Sadece kendisinin duyduğu bu seslere yanıt verebilir, seslerin dediklerini yapabilir. Dışarıdan bakıldığında kendi kendilerine konuşuyorlarmış izlenimi oluşabilir. Ölüleri ya da başka varlıkları gördüklerini söyleyebilirler.
Hastalığın alevlenme dönemleri dışında görece daha sessiz seyreden dönemlerinde içlerine kapanıp, çökkün keyifsiz olabilirler. Günlük işlerini dahi yapmak istemez toplum içine karışmaktan rahatsızlık duyabilirler. Genellikle duygusal katılım gerektiren şeylerde zorlanırlar. İsteksizlik nedeniyle rutin işlerini aksatabilirler.
Şizofreni ile ilgili doğru olduğu sanılan yanlışlar
Şizofreni tedavisi olmayan bir hastalıktır.
Şizofreni hastaları saldırgan ve tehlikelidir.
Şizofreni hastaları çalışamaz.
Şizofreni hastaları her zaman hastanede yatarak tedavi edilir.
Şizofreni hastaları asla yalnız yaşayamaz. vb..
Şizofreni hastası yakını olmak
Şizofreni hastası yakını olmak; özellikle hastaların tedavi reddi olduğu ya da akut alevlenme dönemlerinde çok hasta yakınları için çok zor olabilmektedir.
Ayrıca hasta yakınları hastalığın utanılacak bir şey olduğu düşüncesi nedeniyle dışlanma, aşağılanma korkusuyla hastalığı gizleyebilmekte bazen yok sayabilmektedirler.
Ancak hasta yakınlarının dengeli tutumunu hastalık seyri üzerinde çok olumlu tesirleri olduğu bilinmektedir. Bu nedenle hasta yakınlarının hastayla kurdukları ilişkinin hastalığın tedavisindeki asla yadsınmamalıdır.
Şizofreni hastalığı ile mücadelede hasta yakını ekibin en önemli parçalarından biridir.
Şizofreni tedavisi
Şizofreni tedavisi modern psikiyatrinin gelişimiyle birlikte sadece ilaçla yapılabilen bir tedavi olmaktan çıkmıştır. Şizofreni hastalığının biyopsikososyal boyutlarının olduğu görüşünün benimsenmesi ilaçla tedavinin yanında başka uygulanabilir destekleyici tedavi seçenekleri sunmuştur.
Tedavinin sağlıklı yürütülebilmesi için hasta yakının da tedaviye katılımı gerekmektedir. Şizofreni tedavisi bir ekip çalışması (hasta, hasta yakını, doktor, hemşire, sosyal hizmet uzmanı, psikolog vb.) ile yüz güldürücü sonuçlar elde edilebilen bir alandır.
-ilaçla tedavi
-psikoeğitim
-bilişşel-davranışçı terapiler
-grup terapileri
-hasta yakını eğitimi v.b
Nerelere başvurmak gerekir?
-hastanelerde ruh sağlığı ve hastalıkları polikliniklerine
-toplum ruh sağlığı merkezlerine
-psikiyatri uzmanlarına başvurmak gerekir.
Hastanemizde şizofreni hastalıkları yatırılarak servislerde tedavi edilebildiği gibi 182’ yi arayarak veya internet üzerinden MHRS ( Merkezi Hastane Randevu Sistemi)’ yi kullanarak Psikotik Bozukluklar (Şizofreni) polikiniğinden randevu alabilirsiniz.